نمادهای جوشکاری یک جنبه مهم در نقشه‌های فنی و طراحی‌های مرتبط با صنعت جوشکاری هستند. این نمادها برای مشخص کردن نوع جوش، ابعاد آن و سایر جزئیات مورد استفاده قرار می‌گیرند و به جوشکاران کمک می‌کنند تا نیازهای یک پروژه را درک کنند. در این کارگاه، ما به بررسی مفاهیم پایه نمادهای جوشکاری می‌پردازیم، شامل انواع مختلف نمادها و نحوه استفاده صحیح از آنها.
جدول محتوا
2. تعریف
3. انواع مختلف نمادهای جوشکاری
4. قرارگیری نمادهای جوشکاری
5. انواع نمادهای جوشکاری
6. ابعاد در نمادهای جوشکاری
7. طول جوش
8. جوش گسسته
9. سوالات متداول
10. نتیجه‌گیری
تعریف
نمادهای جوشکاری نمایانگرهای نمادین از اتصالات جوشی هستند. نمادهای جوشکاری یک راه کارآمد برای ارتباط در مورد اتصالات جوشکاری در نقشه‌ها یا دستورالعمل‌های چاپی هستند. تعدادی روش برای نمایش اطلاعات در مکان‌های مختلف نماد وجود دارد، اما عمدتاً اطلاعات کوچک‌تر از طریق نمادها ارائه می‌شوند (همانطور که در شکل 7.17 نشان داده شده است).
از جمله مؤلفه‌های مهم و ضرور نمادهای جوشکاری می‌توان به خط مرجع افقی و پیکربندی، و سایر مؤلفه‌ها به صورت اختیاری اشاره کرد. خط مرجع یک خط افقی است و بسیار حیاتی است چرا که نماد روی آن قرار می‌گیرد و اطلاعات نوع جوش را در بر می‌گیرد. پیکربندی نیز بسیار حیاتی است زیرا به محل اتصال جوش را اشاره می‌کند. این پیکربندی همچنین نقطه مرجعی برای اطلاعات نوع جوش است که در خط مرجع قرار می‌گیرد.
شکل 7.18 نمادهای متداولترین انواع جوش را نشان می‌دهد، که همچنین نمادهای جوش نامیده می‌شوند و بخش مهمی از نمادهای کلی جوشکاری را تشکیل می‌دهند. نماد جوش جزء نماد جوشکاری است و نوع جوش مورد استفاده را نشان می‌دهد. نماد جوشکاری به تمام نماد اشاره دارد.
Welding Symbols
انواع مختلف نمادهای جوشکاری
در جوشکاری از چندین نوع نماد مختلف برای انتقال اطلاعات استفاده می‌شود، هر کدام با معنی خاص خود. برخی از انواع رایج شامل موارد زیر هستند:
نماد جوش جعبه‌ای (Fillet Weld Symbols):
این نمادها برای نشان دادن جوش جعبه‌ای به کار می‌روند، که نوعی جوش است که در اتصال دو قطعه به شکل مثلثی ایجاد می‌کند. اندازه جوش توسط طول خط مرجع نشان داده می‌شود.
نماد جوش شکافی (Groove Weld Symbols):
این نمادها برای نشان دادن جوش شکافی به کار می‌روند، که نوعی جوش است که با جوش دادن دو قسمت از اتصال به شکل V به هم می‌پیوندد. نوع و اندازه شکاف توسط شکل نماد نشان داده می‌شود.
نماد جوش نقطه‌ای (Spot Weld Symbols):
این نمادها برای نشان دادن جوش نقطه‌ای به کار می‌روند، که نوعی جوش است که دو قسمت از اتصال را در یک ناحیه دایره‌ای کوچک به هم می‌پیوندد. اندازه جوش نقطه‌ای توسط قطر نماد نشان داده می‌شود.
نماد جوش تخته‌ای یا شکافی (Plug or Slot Weld Symbols)
این نمادها برای نشان دادن جوش تخته‌ای یا شکافی به کار می‌روند، که نوعی جوش است که یک سوراخ یا شکاف در یکی از قطعات اتصال را پر می‌کند. ابعاد سوراخ یا شکاف توسط ابعاد نماد نشان داده می‌شود.
هنگام استفاده از نمادهای جوشکاری، مهم است که:
– از نماد صحیح برای نوع جوش استفاده کنید.
– نماد را در سمت صحیح خط مرجع قرار دهید.
– اندازه جوش را به درستی نشان دهید.
– خطوط رهبر مناسب را برای اتصال نماد به نقطه روی نقشه فنی یا نقشه مفهومی که جوش متناظر در آن انجام خواهد شد، استفاده کنید.
همچنین مهم است که از نمادها در مکانی قرار داده شوند که به راحتی قابل مشاهده و تفسیر توسط جوشکار باشند.
welding symbols showing information
قرار دادن نمادهای جوشکاری
در زیر، می‌آموزیم که نماد جوشکاری را چگونه بر روی خط مرجع قرار دهیم:
اگر نماد جوش را در بالای خط مرجع قرار دهیم، این به معنای جوشی است که باید از سمت مقابل محل پیکان نماد بر روی اتصال انجام شود.
اگر نماد جوش را در پایین خط مرجع قرار دهیم، این به معنای جوشی است که باید از همان سمت محل پیکان نماد بر روی اتصال انجام شود.
اگر نمادهای جوشکاری در هر دو طرف خط مرجع قرار داده شوند، این به معنای وجود یک اتصال دو‌رو به‌رو است.
Welding symbol arrow side conventions
نمادهای جوشکاری و توصیه‌های نماد نمایی نشان داده شده در تصویر شماره 7.19 نشان می‌دهد که در اتصال‌های مشترک، سمت پیکان نماد روی سمت اتصالی قرار می‌گیرد که نزدیک‌تر به پیکان است. در نمایش نمادی، پیکان نماد باید در محل جوش با اتصال به اتصال قرار گیرد، همانطور که در نمونه نمایش داده شده است. پیکان ممکن است به سمت بالا یا پایین نسبت به خط مرجع اشاره کند.
تصویر 7.20 نشان دهنده قرار دادن نماد جوشکاری و نتایج جوشکاری حاصل از این نمادهای جوشکاری است. در این نمونه، یک مفصل یال دار نشان داده شده است. همچنین توجه کنید که مکان جوش بسته به این کدام سمت خط مرجع نماد قرار داده شده متفاوت است. به عبارت دیگر، اگر در بالای خط مرجع نماد قرار گیرد، این به معنای جوشی است که از سمت مقابل انجام می‌شود و اگر در پایین خط مرجع نماد قرار گیرد، این به معنای جوشی است که از همان سمت انجام می‌شود. اگر نمادهای جوشکاری در هر دو طرف خط مرجع قرار داده شوند، این به معنای وجود یک اتصال دو‌رو به‌رو است.
تصویر 7.21 نمونه‌ای از نماد جوش یال دار برای آماده‌سازی یک سمت را نشان می‌دهد. برای آماده‌سازی یک سمت از اتصال، یک شکست در پیکان افزوده می‌شود تا نشان دهد که پیکان در سمتی از اتصال قرار خواهد گرفت که یال (یا شکاف) در آن قرار خواهد گرفت. اگر شکستی در پیکان نباشد، این به معنای این است که ممکن است آماده‌سازی از هر سمتی انجام شود.
انواع نمادهای جوشکاری
در مورد نمادهای غیرتقارن مانند بیول، فیلت، یا جی گروو، عضو عمودی همیشه در سمت چپ قرار دارد، بدون توجه به جهت پیکان (شکل 7.22 را ببینید). برخی نمادها همچنین اطلاعات دیگری مانند فرآیند جوش یا موادی که در حال جوشکاری هستند را ارائه می‌دهند. نمونه‌ای را در (شکل 7.22) می‌توانید مشاهده کنید که دم اختیاری دارد و برای ارائه اطلاعات دیگری مانند فرآیند جوش یا موادی که در حال جوشکاری هستند، استفاده می‌شود.
گاهی اوقات نمادهای تکمیلی هم به خط پیکان اضافه می‌شوند. نماد جوش چرخه‌ای مثالی از نمادهای تکمیلی است. این به جوشکار اشاره می‌کند که باید جوش را به اطراف تمامی قسمت‌های مورد جوشکاری ایجاد کند (شکل 7.24 را ببینید).
نماد جوش در محیط نشان می‌دهد که جوش در محیط انجام خواهد شد.
نماد ذوب‌کاری برای جوش‌های تمام نفوذی استفاده می‌شود که تنها از یک طرف انجام می‌شوند و تقویت ریشه قابل رؤیت را فراخوانی می‌کند.
نمادهای کنتور شکل نهایی جوش را نشان می‌دهند. اگر حرفی کنار نماد نباشد که نشان‌دهنده فرآیند پایانی برای ایجاد شکل استفاده شده (مانند “G” برای سنگ‌زنی یا “M” برای ماشین‌کاری)، در این صورت کنتور مشخص شده توسط فرآیند جوش ایجاد می‌شود.
Supplementary symbols
ابعاد در نمادهای جوشکاری
نمادهای جوشکاری همچنین اطلاعاتی را در مورد ابعاد مانند باز شدنی ریشه، زاویه بیول، طول و توالی جوش‌های میان‌هنگام و اندازه جوش فراهم می‌کنند. مکان‌های این ابعاد در نمادهای جوشکاری در شکل 7.25 نشان داده شده‌اند. در صورت وجود چندین جوش یا چندین عملیات در یک نماد جوشکاری، می‌توان از خط‌های مرجع چندگانه یا نمادهای چندگانه کنار هم برای نمایش آنها استفاده کرد (شکل 7.26 را ببینید). در مورد خط‌های مرجع چندگانه، خطی که نزدیک‌تر به پیکان است اول انجام می‌شود. در مورد نمادهای چندگانه کنار هم، نمادی که نزدیک‌تر به خط مرجع قرار دارد اول انجام می‌شود.
Combining welding symbols
طول جوش
مؤلفه طول عامل مهمی در هر عملیات جوشکاری است. طول جوش در جوش‌های نقاطی و پلاگ قابل اجرا نیست. گاهی اوقات طول جوش به عنوان یک قسمت از جوش در نظر گرفته می‌شود و گاهی هم طول کل جوش. اطلاعات جوش از طریق رسم‌ها ارائه می‌شود. وقتی که طول کل در نظر گرفته می‌شود، آنگاه ذکر طول در نماد جوشکاری لازم نیست. به طور معمول نماد جوشکاری مسئول اشاره به اتصالی است که جوشکاری باید در آن انجام شود. اگر جوشکاری نیاز به تغییر جهت دارد، از نماد چندپیکانی یا نماد جوشکاری اضافی استفاده می‌شود. طول جوش را به سمت راست نماد جوشکاری ذکر می‌شود، هنگامی که تغییری در طول لازم نیست.
جوش میان‌هنگام
جوش میان‌هنگام که به نام جوش پرش نیز معروف است، مجموعه‌ای از بخش‌های جوش است که در یک اتصال انجام می‌شود. هر بخش جوش در مجموعه دارای دو مؤلفه است؛ یکی طول و دیگری توالی. مؤلفه طول فاصله خطی هر بخش جوش را نشان می‌دهد، در حالی که توالی فاصله بین مراکز دو بخش جوش مجاور را نشان می‌دهد. این مؤلفه با استفاده از یک خط خطی میان دو نماد جوش نشان داد
سوالات متداول
چرا نیاز به داشتن دانش در مورد نمادهای جوشکاری داریم؟
نمادهای جوشکاری برای مشخص کردن نوع جوش، اندازه آن و جزئیات دیگر در نقشه‌های فنی و طرح‌های فنی استفاده می‌شوند. آنها اهمیت دارند تا اطمینان حاصل شود که جوشکاری به درستی و به مشخصات مناسب انجام می‌شود.
چه قوانین مهمی را باید در هنگام اعمال نمادهای جوشکاری رعایت کرد؟
برخی از قوانین مهم برای رعایت در هنگام اعمال نمادهای جوشکاری شامل استفاده از نماد صحیح برای نوع جوش و قرار دادن نماد در سمت صحیح خط مرجع می‌شود.
چند نماد جوشکاری نیاز داریم؟
تعداد نمادهای جوشکاری مورد نیاز بستگی به پروژه و تعداد جوش‌های مورد نیاز دارد.
آیا نمادهای جوشکاری یکسان هستند؟
نمادهای جوشکاری یکسان نیستند، اما چندین استاندارد ملی و بین‌المللی وجود دارد که به طور معمول استفاده می‌شوند، مانند انجمن جوشکاری آمریکا (AWS) و مؤسسه بین‌المللی جوشکاری (IIW).
آیا یک نماد جوشکاری می‌تواند بیش از یک پیکان داشته باشد؟
یک نماد جوشکاری می‌تواند بیش از یک پیکان داشته باشد، به عنوان مثال، اگر برای جوش از چندین گذر نیاز باشد.
نمادهای جوشکاری کجا قرار می‌گیرند؟
نمادهای جوشکاری به طور معمول در نزدیکی نقطه‌ای از نقشه فنی یا طرح فنی که جوش مربوطه انجام می‌شود قرار می‌گیرند.
کدام مؤلفه اصلی نماد جوش است؟
مؤلفه اصلی نماد جوش خط مرجع است، که یک خط افقی استفاده شده برای نشان دادن مکان جوش روی نقشه فنی یا طرح فنی است. خط مرجع پایه‌ای است که تمام عناصر دیگر نماد جوش از آن اتصال دارند.
آیا نمادهای جوشکاری از چپ به راست خوانده می‌شوند؟
نمادهای جوشکاری از چپ به راست خوانده می‌شوند، با شروع از پیکان که به مکان جوش روی خط مرجع اشاره دارد.
چه نوع نمادهای جوشکاری متداول‌تر هستند؟
متداولترین نوع نمادهای جوش نماد جوش مدی است. جوش‌های مدی پراکندگی دار هستند و نماد جوش مدی برای نشان دادن اندازه و نوع جوش مدی مورد نیاز استفاده می‌شود. همچنین مهم است بدانید که دیگر انواع نمادهای جوش مانند نمادهای جوش شکاف، نمادهای جوش نقطه‌ای، نمادهای جوش پلاگ یا شکاف نمادی نیز در برخی از کاربردهای جوشکاری خاص اهمیت دارند.
نتیجه‌گیری
در نتیجه، نمادهای جوشکاری جزء جنبه‌های حیاتی صنعت جوشکاری هستند و به جوشکاران کمک می‌کنند تا نیازهای یک پروژه را درک کنند. با درک اصول اساسی نمادهای جوشکاری، جوشکاران می‌توانند اطمینان حاصل کنند که جوشکاری به درستی و به مشخصات مناسب انجام می‌شود. این کار‌نامه نمادهای مختلف و نحوه اعمال صحیح آنها را پوشش داده و منبعی عالی برای هر کسی است که می‌خواهد درک خود را از نمادهای جوشکاری بهبود بخشد.
